Δραγούμης

Επώνυμο οικογένειας από το Βογατσικό της δυτικής Μακεδονίας, μέλη της οποίας διακρίθηκαν στα γράμματα και στην πολιτική. 1. Ίων ή Ιωάννης (Αθήνα 1878 – 1920). Πολιτικός και συγγραφέας. Ήταν γιος του Στέφανου Δ. (βλ. 5.). Σπούδασε νομικά και ακολούθησε διπλωματική καριέρα. Στη διάρκεια της θητείας του στα προξενεία Μοναστηρίου, Σερρών, Πύργου και Φιλιππούπολης αφοσιώθηκε με ενθουσιασμό, σε συνεργασία με τον πατέρα του και τον Παύλο Μελά, στην οργάνωση των ελληνικών κοινοτήτων της Μακεδονίας και γενικά πρωτοστάτησε στον Μακεδονικό αγώνα. Ανάλογη εθνική δράση ανέπτυξε και στην πρεσβεία της Κωνσταντινούπολης, όπου εργάστηκε για την πρόοδο όλου του ελληνικού στοιχείου της Ανατολής. Μετά τους Βαλκανικούς πολέμους, στους οποίους υπηρέτησε ως πολιτικός σύμβουλος του στρατηγείου, τοποθετήθηκε σε διάφορες πρεσβείες της Ευρώπης. Παραιτήθηκε από το διπλωματικό σώμα το 1915 και στις εκλογές του ίδιου έτους ηγήθηκε συνδυασμού ανεξάρτητων στον νομό Φλώρινας και εξελέγη βουλευτής. Παρότι αρχικά συμμεριζόταν την πολιτική του Ελευθέριου Βενιζέλου, αργότερα εξέφρασε αντιβενιζελικές απόψεις. Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα να εξοριστεί για δύο χρόνια στην Κορσική μαζί με άλλους πολιτικούς, μετά την επιτυχία του φιλοβενιζελικού κινήματος της Εθνικής Άμυνας και την άνοδο του Βενιζέλου στην εξουσία. Δολοφονήθηκε τον Ιούλιο του 1920 στην Αθήνα από στρατιωτικούς, μία ημέρα μετά την απόπειρα δολοφονίας εναντίον του Βενιζέλου στη Γαλλία. Ο θάνατός του προκάλεσε μεγάλη συγκίνηση και σηματοδότησε την ιστορία του ελληνικού Διχασμού. Ο Ίων Δ. ήταν ενθουσιώδης οπαδός της δημοτικής – υπήρξε από τα ιδρυτικά μέλη του Εκπαιδευτικού Ομίλου και εξέδιδε (από το 1916) την εβδομαδιαία Πολιτική Επιθεώρηση. Εκτός από τα πολλά άρθρα σε διάφορα περιοδικά και εφημερίδες, συχνά με το ψευδώνυμο Ίδας, έγραψε και τα εξής βιβλία: Μαρτύρων και ηρώων αίμα (1907), Σαμοθράκη (1909),Όσοι ζωντανοί (1912), Ελληνικός πολιτισμός (1914). Μετά τον θάνατό του εκδόθηκαν τα βιβλία: Μονοπάτι, Σταμάτημα (γραμμένο στην Κορσική), Ο Ελληνισμός μου και οι Έλληνες, ενώ ανατυπώθηκαν σε τόμο δέκα άρθρα του. 2. Μάρκος (Βογατσικό 1770 – Αθήνα 1854). Έμπορος. Έλαβε αξιώματα από τους ηγεμόνες της Μολδοβλαχίας και αργότερα εγκαταστάθηκε στην Κωνσταντινούπολη όπου διέπρεψε στο εμπόριο. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και με την έκρηξη της Επανάστασης πήγε στην Ελλάδα. Πήρε μέρος στις Εθνοσυνελεύσεις της Ερμιόνης και της Τροιζήνας. 3. Μάρκος (1840 – 1909). Διπλωμάτης και συγγραφέας. Σπούδασε νομικά στο Παρίσι, όπου αναγορεύθηκε διδάκτορας. Υπηρέτησε σε πολλά προξενεία και ως πρέσβης στο Βουκουρέστι και στη Βιέννη. Παύθηκε ως τρικουπικός το 1891 και από τότε ιδιώτευσε. Ήταν ένας από τους ιδρυτές του Συλλόγου προς διάδοσιν των ελληνικών γραμμάτων, του Μουσικού και Δραματικού Συλλόγου και του Συλλόγου προς διάδοσιν ωφελίμων βιβλίων. Έγραψε διάφορες μελέτες στα γαλλικά. 4. Νικόλαος (Κωνσταντινούπολη 1809 – Αθήνα 1879). Πολιτικός και λόγιος. Ήταν γιος του Μάρκου Δ. (βλ. 2.). Διακρίθηκε ως δημοσιογράφος και συγγραφέας, διετέλεσε γραμματέας στις Εθνοσυνελεύσεις Ερμιόνης και Τροιζήνας και γραμματέας του Καποδίστρια. Το 1844 ανέλαβε σύμβουλος στο υπουργείο Εξωτερικών και το 1862-63, κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Όθωνα, υπουργός Εξωτερικών. Ίδρυσε, μαζί με τον Κ. Παπαρρηγόπουλο και τον Α. Ραγκαβή, το περιοδικό Πανδώρα και την πολιτική επιθεώρηση Spectateur de l’ Orient με τον Μ. Ρενιέρη και τον Γ. Βασιλείου. Έγραψε ιστορικές μελέτες, βιβλιοκριτικές, ταξιδιωτικά βιβλία, ιστορικές αναμνήσεις και μονογραφίες. 5. Στέφανος (Αθήνα 1842 – 1923). Πολιτικός. Ήταν δευτερότοκος γιος του Νικολάου Δ. (βλ. 4.). Μετά τις σπουδές του στην Αθήνα και στο Παρίσι υπηρέτησε ως δικαστικός (1864-75) και διετέλεσε γενικός γραμματέας του υπουργείου Δικαιοσύνης. Εξελέγη βουλευτής για πρώτη φορά το 1879 και χρημάτισε κατά καιρούς υπουργός Εξωτερικών (1886-90), Εσωτερικών και Δικαιοσύνης στις κυβερνήσεις Τρικούπη, του οποίου υπήρξε στενός φίλος. Μετά το κίνημα στο Γουδί (1909), σχημάτισε τη μεταβατική κυβέρνηση (Ιανουάριος-Σεπτέμβριος 1910), η οποία ανέλαβε τη διενέργεια εκλογών (Αύγουστος 1910). Στις κυβερνήσεις της επόμενης δεκαετίας o Στέφανος Δ. ανέλαβε διάφορα αξιώματα και υπουργεία. Ανέπτυξε επίσης έντονη εθνική δράση στον Μακεδονικό αγώνα. Έγραψε διηγήματα και πολλές μελέτες για πολιτικά, φιλολογικά και αρχαιολογικά θέματα, όπως: Μακεδόνικη κρίση, Η χώρα και το νόμισμα, Σταυρωθήτω, Το χρονικόν του Μορέως κ.ά. 6. Φίλιππος (Αθήνα 1890 – 1980). Διπλωμάτης και πολιτικός. Αναγορεύτηκε διδάκτορας της νομικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών το 1910. Πήρε μέρος στους Βαλκανικούς πολέμους και τραυματίστηκε στη μάχη του Σαρανταπόρου. Το 1914 εισήχθη στο διπλωματικό σώμα και το 1916 διορίστηκε υποπρόξενος στο γενικό προξενείο της Αλεξάνδρειας της Αιγύπτου. Το 1920 εξελέγη για πρώτη φορά ανεξάρτητος βουλευτής και από τότε αφιερώθηκε αποκλειστικά στην πολιτική. Συνεργάστηκε, το 1932-33, με το Λαϊκό Κόμμα και διορίστηκε υπουργός Βορείου Ελλάδος στις κυβερνήσεις Π. Τσαλδάρη το 1932-34. Στην Κατοχή κατόρθωσε να φύγει από την Ελλάδα και ως πολιτευτής πήρε μέρος στο συνέδριο του Λιβάνου. Την ίδια περίοδο χρημάτισε υφυπουργός Εξωτερικών στην ελληνική κυβέρνηση που είχε έδρα το Κάιρο και μετά την απελευθέρωση στην κυβέρνηση του Κ. Τσαλδάρη (1946). Διετέλεσε, επίσης, μέλος της επιτροπής του Συντάγματος του 1927 και του 1949 και διορίστηκε μέλος της ελληνικής αντιπροσωπείας στο συνέδριο της Ειρήνης, που πραγματοποιήθηκε το 1946 στο Παρίσι. Αργότερα, διορίστηκε υπουργός Εξωτερικών στην υπηρεσιακή κυβέρνηση του Δ. Κιουσοπούλου (1952) και υπουργός Εθνικής Άμυνας στην υπηρεσιακή κυβέρνηση του Π. Πιπινέλη (1963). Έγραψε διάφορες μελέτες με κυριότερες τις ακόλουθες: Εκλογή πολιτικών δημοσιευμάτων (Α’ 1922-25, Β’ 1925-28, Γ’ 1944), Τα εθνικά δίκαια στην Διάσκεψη της Ειρήνης (1949), Απολογία του Κοινοβουλευτισμού (1950) και Επί του Κυπριακού ζητήματος (1956). Συνέχισε, εξάλλου, την έκδοση του περιοδικού Πολιτική Επιθεώρηση που είχε ιδρύσει ο αδελφός του Ίων Δ. (1920-21 και 1945-46). Ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Νικόλαος Δραγούμης. Ο πολιτικός Στέφανος Δραγούμης. Ο πολιτικός και συγγραφέας Ίων Δραγούμης.